Vanmorgen zag ik ergens de kreet 'niet-gestuurd leren' voorbij komen. Is dat iets nieuws? Na het 'nieuwe', 'onbedoelde', 'onzichtbare' en 'andere' leren hebben we dan nu ook het 'niet-gestuurd leren'. Voor elke scheet een nieuwe kreet...:-)
Ik probeer me dat dan altijd concreet voor te stellen. Je zet een aantal jongens en meisjes in een ruimte en roept 'ik zeg niks!' en 'succes!' en dan maar kijken wat er gebeurt?
Dat zal wel niet het idee zijn. Er is veel verwarring omtrent 'leren'. Meestal bedoelt men 'onderwijzen', want 'leren' dat doet iedereen altijd en overal. Of je nu een spelletje speelt, doelloos uit het raam zit te staren of gewoon een liedje zingt... Leren doe je altijd. Slap uit je nek kletsen, een stukkie schrijven, twitteren, gronzelen of als je zit te malen. Allemaal leren, leren en nog meer leren...
Het is zonneklaar dat kinderen zomaar van alles leren zonder dat iemand daar iets voor moet doen. Zoiets als 'natuurlijk leren' is een onzinnig begrip want leren is altijd natuurlijk, het zit ingebakken in de menselijk natuur. Onderwijskundigen e.d. hebben bedacht dat het toch wel geweldig zou zijn als kinderen op school op een natuurlijk manier alles leren. Maar dat gebeurt altijd al.
Het probleem is echter dat we graag willen dat kinderen dingen leren die wij belangrijk vinden (lezen, rekenen en nadenken). Dat willen we dan graag regelen. Ik noem dat altijd maar even 'onderwijs'. Maar hoe zorg je er nu voor dat kinderen op een natuurlijke manier en intrinsiek gemotiveerd dingen gaan leren die ze helemaal niet willen leren? Dingen die eigenlijk helemaal niet interessant zijn. Niet relevant, niet gewenst, onzinnig en doelloos?
Vroeger riepen we dan gewoon 'dat is belangrijk voor later'. 'Wacht maar, als je groot bent dan zul je ons dankbaar zijn. Geloof me maar!' Maar daar kan je tegenwoordig waarschijnlijk niet meer mee aan komen.
Maar helemaal vreemd is die gedachte niet. Hoe kunnen kinderen weten wat belangrijk is om te weten als je niet weet wat er is te weten? Hoe kun je als docent willen sturen zonder te sturen? Dat gaat dus niet.
In het algemeen kunnen mensen altijd veel meer dan ze zelf weten. Mensen kunnen veel meer dan ze zelf willen. De belangrijkste opdracht van het onderwijs is om leerlingen over dat soort drempels heen te helpen, het maximale uit leerlingen te halen en zelfs onwilligen te verleiden tot mooie prestaties.
Volgens mij moet je daar als docent alles aan doen wat binnen je mogelijkheden ligt. Dat is wat docenten doen! Het idee dat als je nu maar 'niks doet' dat het 'vanzelf goed komt' is natuurlijk onzin. Het gaat er nu juist om dat onderwijs zo in te richten dat er goede resultaten worden behaald en iedereen toch blij is...:-)
