dinsdag 3 april 2012

Dat is te moeilijk

Als je er over nadenkt dan hebben al die mallotige 'maatregelen' in het onderwijs iets gemeenschappelijks. Dingen als 'reken-en taaltoetsen', 'prestatiebeloning', 'lerarenregister', 'excellente scholen', 'diagnostisch toetsen onderbouw c.q. verplicht leerlingvolgsysteem', 'wikiwijs', enzovoort...

Uiteindelijk zullen dit soort dingen niet werken omdat er gestuurd wordt op de verkeerde uitkomsten. Het doel van onderwijs bijvoorbeeld is niet het halen van toetsen of het behalen van een diploma. Er zit veel meer achter.

De toetsen en examens zijn een soort ritueel om in ieder geval een soort van bevestiging te hebben dat hier sprake is geweest van het volgen van onderwijs. Daar zit een hele wereld achter van kennisverwerving en het leren van vaardigheden maar ook leren in een veel bredere zin.

Voorbeeld 1
De bedoeling van zo'n lerarenregister is dat docenten een leven lang blijven professionaliseren. Maar dat is iets anders dan je register vullen met nascholingscertificaatjes van knullige nascholingsactiviteiten. Twee dagdelen geleuter aanhoren en in de pauze kroketten eten is wel gezellig, maar daar heb je natuurlijk niets aan. In je register ziet het er dan wel prima uit, maar als je er verder niets mee doet heeft het weinig zin. Het doel is dan niet meer gewoon je professionaliteit te bewaken maar het vullen van een bak met onzin. Voor de docenten die toch al vorm en inhoud gaven aan hun professionalisering heeft het geen zin en de docenten die toch al niet plan waren ook niet.

Voorbeeld 2
Als je als school het keurmerk 'excellente school' wilt verkrijgen gaan scholen zich dan niet in allerlei bochten wringen om daarvoor in aanmerking te komen? Waar leidt dat dan toe? Wordt het doel dan het keurmerk en niet om het onderwijs 'echt' te verbeteren? Ik denk 't wel.

Voorbeeld 3
De accreditatie van bijvoorbeeld een lerarenopleiding heeft als doel om de kwaliteit te bewaken. Als daar vervolgens een miljoen euro aan personeelskosten voor uitgegeven moet worden om een beetje goede indruk te maken schiet je volgens mij wel je doel voorbij. Dat geld had beter besteed kunnen worden aan het primaire proces. Terwijl tegelijkertijd de toedeling voor het primaire proces steeds verder afgeknepen gaat het zelfs ten koste van de kwaliteit, zeker als de 'excellente docenten' vervolgens de benen nemen:-)

Conclusie
Zo kan ik nog wel even doorgaan, maar waarschijnlijk is het nu wel duidelijk. Er wordt gestuurd op de verkeerde veronderstellingen over doelen, uitwerkingen en resultaten. Dat kan niet gaan werken. Sterker nog: het werkt averechts. Iedereen is maar het stressen om te voldoen aan alle extra eisen, vermeende uitkomsten en andere hersenspinsels en we zijn dan niet meer bezig met waar het in het onderwijs uiteindelijk wel om draait, maar kennelijk is dat te moeilijk.